Arşiv Belgeleri Işığında Bediüzzaman Said Nursi ve İlmi Şahsiyeti / Birinci Kitap- Eski Said - 1

Bu zamana kadar toplanan 50.000 küsur belgeden istifade ile hazırlanması planlanan “ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA BEDÎÜZZAMAN SAİD NURSÎ VE İLMÎ ŞAHSİYETİ” isimli kitabın ilk cildi yayınlandı. 1160 sayfa olan eser, BedÎüzzaman’ın doğumundan 1918’e kadar olan hayatını anlatıyor.

Belgelerle Bediüzzaman’ın hayatı yayınlandı

Prof. Dr. Ahmet Akgündüz’ün kaleme aldığı “Arşiv Belgeleri Işığında BedîüzzamanSaid Nursî ve İlmi Şahsiyeti” adlı eserin ilk cildi, Osmanlı Araştırmaları Vakfı tarafından yayınlandı. 1160 sayfa, ansiklopedi boyunda ve dört renkli olarak basılan eserde, Said Nursî’nin hayatı belgeler ışığında yeniden ele alınıyor.
Bu eser, bir giriş ve 8 bölümden oluşmakta ve 1878-1918 yılları arasındaki Bediüzzaman’ın 40 yıllık hayatı ele alınmaktadır.
GİRİŞ’te öncelikle Cumhuriyet neslinin Bediüzzaman’ı ve Osmanlı Tarihinin son 40 yıllık dönemini yanlış bilmelerinden hareketle, konuyla alâkalı kaleme alınan Tarihçelere nazar edilmiş ve Eşref Edib Bey’in Bediüzzaman’ın mesleği ve dâvâsı ile alâkalı iki makalesi de kitaba alınarak, kitabın çerçevesi çizilmiştir.
BİRİNCİ BÖLÜM (1878-1885): BEDÎÜZZAMAN SAİD NURSΒNİN DÜNYAYA TEŞRİFİ başlıklı bu bölümde, Bedîüzzaman’ın yaşadığı bölgenin tarihî ve coğrafî sınırları çizildikten sonra tartışmalı olan doğum tarihi, Isparta ile alâkası, onun kullandığı yahut ona isnad edilen Bedîüzzaman, Kürdî ve benzeri ünvanlar ve kıyafeti konusundaki bilgiler vuzuha kavuşturulmuştur.

İKİNCİ BÖLÜM: BEDÎÜZZAMAN SAİD NURSΒNİN SOY AĞACI başlığı atılan bu bölümde, Bedîüzzaman hem Hasanî yani Şerif (Babası tarafından Hz. Hasan neslinden) ve hem de Hüseynî yani seyyid (Anne tarafından Hz. Hüseyin neslindendir) olduğu; Osmanlı’da Hz. Hasan’ın soyundan gelenlere şerîf, Hz. Hüseyin’in soyundan gelenlere ise seyyid dendiği; Sâdât-ı Hıyâliyyîn (Hıyâl Seyyidleri) baba tarafından Bedîüzzaman’ın dedeleri olup Bedîüzzaman’ın Abdülkadir-i Geylani’nin öz be öz torunu olduğu; Bedîüzzaman’ın Anne Tarafından soy ağacı Hadîd Seyyidlerine (Sâdât-ı Hadîdiyyîn) dayandığı ve bunların Hz. Hüseyin’in torunları olduğu üzerinde durulmuş ve bütün itirazlara belgelerle cevap verilmiştir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM (1885-1907): BEDÎÜZZAMAN SAİD NURSΒNİN TAHSİL HAYATI başlıklı bu bölümde, Bedîüzzaman’ın iki ayrı hoca ve iki ayrı âlimler silsilesinden iki icazetname aldığı; Said Nursî’nin “Bedîüzzaman = Zamanının eşsiz âlimi” ünvanını almasına sebep, eski medreselerde okutulan 26 ilme ait 90 kitabı ezberleyerek bütün bu ilimlere vukuf peyda etmesi olduğu; Bedîüzzaman’ın hıfz ettiği bu 90 kitap içinde, âlet ilimleri denilen 12 ilim, şer’î ilimler denen hadis, tefsir ve fıkıh gibi ilimler bulunduğu üzerinde bulunmuştur.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM (1907-1910): BEDÎÜZZAMAN’IN İSTANBUL’A GELİŞİ başlığı altında, hürriyet ve eğitim maksatlı İstanbul’a gelişi, Sultan Abdülhamid, 31 Mart Hadisesi, İttihad terakki ile olan ilişkileri ve Osmanlı Devleti’nin gündeminde olan Anayasa, Devlet-Din Münasebetleri, Avrupa Hukukunun iktibası tartışmaları ve kısaca Osmanlı Devleti’nin en acı günleri demek olan bu tarihler arasında Osmanlı Devletinin karşılaştığı siyasî, idarî, hukukî ve ilmî problemler ve Bedîüzzaman’ın bunlara olan çözüm teklifleri belgelerle anlatılmış.

BEŞİNCİ BÖLÜM (1910-1911): BEDÎÜZZAMAN’IN İSTANBUL’DAN TİFLİS, VAN VE ŞAM’A UZANAN ŞARK SEYÂHATİ başlığı altında, Bedîüzzaman’ın İttihad Terakki’nin yanlışları neticesinde dağılma tehlikesi geçiren Osmanlı Devleti için yapıcı gayretlerde bulunduğu dönem olup, Kürtlerin Reçetesi de denilen Münâzarât adlı eseriyle Doğu’daki ayrılıkçı fikirlere nasıl cevaplar verdiği ve Âlimlerin Reçetesi de denilen Muhakemat adlı eseriyle de sıkıntıya düşen İslâm Medreselerine yol gösterdiği ve Şam Emeviye Camii’nde okuduğu hutbe ile İttihad-ı İslâm’ın temellerini attığı bütün açıklığıyla ortaya konmaya çalışılmış.

ALTINCI BÖLÜM (1911-1914): BEDÎÜZZAMAN’IN İKİNCİ İSTANBUL SEYÂHATİ VE MEDRESET’ÜZ-ZEHR PROJESİ başlığı altında, Bedîüzzaman’ın Sultan Reşad ile birlikte resmen katıldığı Rumeli Seyahati ve Medreset’üz-Zehra projesi özellikle zikredilmiş. Bedîüzzaman Hazretleri bu seyahatı şahâneye refaketinin ve Kosova’ya kadar Padişahla beraber gittiğinin ve orada hem Sultan Mehmed Reşad’a hem İttihâdçıların ileri gelenlerine; Kosova’da yaptırılması plânlanmış olan Üniversite dolayısıyla; şark vilâyetlerinin daha çok böyle bir Dâr’ül-Fünûna muhtaç olduğunu anlatmıştır. Medreset’üz-Zehra’nın ne zaman kurulmasına karar verildiği, kuruluş gerekçeleri ve kısacası konuyla alâkalı meseleler belgeler ışında vuzuha kavuşturulmuştur.

YEDİNCİ BÖLÜM (1914-1918): BEDÎÜZZAMAN’IN YENİDEN ŞARK’A DÖNÜŞÜ, I. DÜNYA HARBİ’NE KATILIŞI VE ESÂRET YILLARI başlığı altında, Bedîüzzaman’ın Gönüllü Alay Komutanı olarak Erzurum, Bitlis ve özellikle de Hizan cephelerinde savaşa katıldığı ve Ruslar tarafından esir alınarak Kosturma’ya kadar götürüldüğü ve 1918 yılının başlarında firar ederek İstanbul’a gelişi belgelerle açıklanmış.

SEKİZİNCİ BÖLÜM: BEDÎÜZZAMAN’IN BU HAYAT SAFHASI İLE ALÂKALI İLÂVE BİLGİ VE BELGELER başlığı altında, evvela Cumhuriyet neslinin ve özellikle de 1990’lı yıllara kadar Türk siyasetçi ve devlet adamlarının Bediüzzaman’ı hiç tanımadıklarını gösteren Menderes Hükümetinin bakanlarından Ethem Menderes’e ait orijinal bir rapor; bazı çevrelerin Risale-i Nurlarda tahrif iddialarına verilen cevaplar ve bu tip müfterileri susturmak için hakkında dedikodu yapılan üç kitabın (Münâzarât, Divan-ı Harb-i Örfî ve Nutuk) aslı ve benzeri konular açıklanmış.