TA‛LÎKÂT
Yazan: Prof. Dr. Ahmet AKGÜNDÜZ
Kağıt 70 gr Lvory, Termo Kapak, Ebat: 16,5 x 24, 488 Sayfa
ISBN: 978-975-7268-98-7
Mantık, Üstad Bediüzzaman Said Nursî Hazretlerinin müstakil olarak bir eser telif ettiği önemli bir ilim dalıdır. Kızıl Îcâz ve Ta‛lîkât isimli bu iki eser, eski Said döneminde kaleme alınmış ve ilim çevrelerinde ilgiyle takip edilmiştir.
Ta‛lîkât Ne Demek?
İslam tarihindeki eserleri telif tarzları itibariyle dört gruba ayırmak mümkündür.
A) Metinler(el-mütûn)dir. Özellikle Selçuklu Devletinden itibaren çoğu müellifler, seleflerinin yazdığı çeşitli ilimlere dair ana kaynakları bir kanunmetni şeklinde kısaltarak el kitapları hazırlamışlardır. Osmanlı Devletizamanında da devam eden bu geleneğe göre hazırlanan eserler, medreselerde el kitabı olarak kullanılagelmiştir.
B) Şerhlerdir. Biraz önceki metinler herkes tarafından tam olarak anlaşılmayınca, daha sonraki âlimler tarafından bunları izah eden şerhler yazılmıştır.
C) Hâşiyeler(Havâşî)dir. Bu eserler, ya metinlere yazılan şerhlerdeki bazı noktaların izahı amacını güder veya şerhlerde açıklanan görüşleri tenkid eder. Bu çeşit izah veya tenkit sadedinde, şerhler üzerine yazılan eserlere hâşiye denmiştir.
D) Ta‛lîkâttır. Hâşiyeler, bazı lafızları izah ve tenkid ederken, Ta‛lîkât, belli mevzûları ve alternatif görüşleri ayrıntılı olarak açıklar. Nitekim Bediüzzamanın Ta‛lîkâteserini mütâlaa edenler, kendilerini müstakil bir eserin mütâlaasında zannederler.
Talîkât Tercümesinde Biz Neler Yaptık?
Çalışmamız kısaca şu şekildedir:
Evvela, İsmail Gelenbevînın Burhân isimli eserini tam olarak Türkçeye tercüme edeceğiz. Bunun sebebi Bediüzzamanın yaptığı izahların daha kolay anlaşılması ve mukayese edilebilmesidir. Burhânın Arapça metnini koyacağız. Burhân isimli eser hem orijinali ve hem de tercümesi konulmazsa Ta‛lîkât kitâbı anlaşılmaz.
Sâniyen, Bediüzzamanın Ta‛lîkât eserinin Arapça metnini önce zikredecek ve sonra da Türkçe tercümesini yapmaya çalışacağız. Bu arada Burhân kitabındaki tertîbe uyarak başlıklar yerleştireceğiz. Ta ki, Bedîüzzamanın neyi nasıl anlattığı ve izah ettiği anlaşılsın.
Sâlisen, Rumûzât denilen hâşiyeleri dipnot olarak gireceğiz. Arapça metni ile birlikte.
Râbian, eğer ihtiyaç duyulursa bazı ıstılahları Akgündüz ile işaretlediğimiz dipnotlarda açıklayacağız.
Hâmisen, bazı mantık kaidelerini açıklayan Risâle-i Nur Külliyâtından bazı parçaları atıf vererek dipnotta zikredeğiz.
Sâdisen, Ta‛lîkât adlı eser, tamamlanamamıştır. Ancak tamamlanmayan kısmı çok azdır. Zira kıyâsın şekilleri işlenmiş ve dördüncü şekilde kalınmıştır. Geriye önemli bir bahis olan burhân konusu kalmaktadır. Biz bu bölümleri Burhân denilen asıl kitabdan tercüme etmeyi ihmâl eylemedik.
Sâbi‛an, bu zamana kadar neşredilen Ta‛lîkât metinleri, orijinal nüsha olan el yazması ile karşılaştırıldığında, çok ciddî hataların bulunduğu ve hatta paraglafların yer değiştirmeleri mevzubahis idi. Büyük âlim Galal Âmir el-Cihânî‛nin de yardımıyla, Arapça metin baştan sona tashih edildi. Hatalar tamamen düzeltildi diye ümit ediyoruz..
Sâminen, mantık ıstılahlarının daha iyi anlaşılması için, Burhân Kitâbının ilgili kısımlarına, tercümeden sonra, ıstılahlarla alakalı şemalar yerleştirdik.
